TUGANAK BAKTERIYALARNI O‘ZIDA SAQLOVCHI TUPROQ VA FOSSTIM–3 BIO O‘G‘ITI QO‘LLASHNI SOYA NAVLARINING O‘SISHI VA RIVOJLANISHIGA TA’SIRI

Jahongir Usmonali o‘g‘li Hamdamov; M’mura Mannopova

Authors

Jahongir Usmonali o‘g‘li Hamdamov Don va dukkakli ekinlar ilmiy tadqiqot instituti Farg‘ona ilmiy tajriba stansiyasi ilmiy xodimi
M’mura Mannopova Andijon qishloq xo‘jligi va agrotexnologiyalari instituti “O‘simlilshunoslik” kafedrasi q.x.f.n., dotsenti.

Keywords:

Coya, nav, Baraka, To‘maris man-3, tuproq, Bradyrthizobium Japonicum, FOSSTIM-3, bakterial, bioo‘g‘it.

Abstract

Soya o‘simligi dukkakli ekinlar qatoriga kiradi. Bu o‘simlik tuproqda yashovchi Bradyrthizobium Japonicum bakteriyasi bilan simbioz holda yashab atmosferadagi 70%dan ko‘p bo‘lgan azotni fotosentez jarayonida o‘zlashtirib, o‘zi uchun foydalangani va tuproqqa o‘rtacha 50-150kg gacha biololik azot to‘playdi. Ushbu maqolada yuqoridagi bakteriya va fosfor parchalovchi FOSSTIM-3 bakterial bioo‘g‘iti bilan birga qo‘llagandagi o‘simliklarni o‘sishi va rivojlanishiga ta’siri o‘rganilib, natijalari taxlil qilindi. Olib borilgan tadqiqotlarda soyaning 2 xil navi o‘rtapishar To‘maris Man-3 va o‘rta kechki Baraka navlarida olib borildi. Bradyrthizobium Japonicum bakteriyasi mavjud bo‘lgan tuproqlarni Don va dukkakli ekinlar ilmiy tadqiqot instituti tajriba dalasida ko‘p yillar almashlab ekib kelinayotgan soya dalasidagi tuproqning 0-15 va 15-25 sm qatlamlaridan gektariga 1000kg/ga va 1500kg/ga miqdorida olib ilk bor soya ekilayotgan yoki soya o‘stirilgan tuproqlarda Bradyrthizobium Japonicum bakteriyasi hosil bo‘lmagan tuproqlarga ekishdan oldin tuproqqa ishlov berildi. FOSSTIM-3 bakterialli bioo‘g‘itinidan 1000 ml/ga bu 50-80 kg urug‘ga ishlov berish uchun yetarli bo‘ladi. FOSSTIM-3 bu tuproqlarda o‘zlashtirilmay qolib ketayotgan fosfor birikmalarini o‘simlik o‘zlashtira oladigan holatga o‘tkazishdan iborat.

References

Mannopova M., Yaqubov.Z. Soyaning yangi “Baraka” navi // Agro ilm jo‘rnali Toshkent, 2017. №1(45). – B. 24.

Ne’matov U. Kuzgi bug‘doydan keyin takroriy ekilgan soyaning istiqbolli «Yug-30», «5334» navlarini sug‘orish rejimini hosilning shakllanishiga ta’siri.// O‘zbekistonda bug‘doy seleksiyasi, urug‘chiligi va yetishtirish texnologiyasiga bag‘ishlangan birinchi milliy konferensiya. Toshkent, 2004. 245-b.

Iminov A., Xoldarova D. Soyaning quruq massa to‘plashi va don hosildorligiga nitragin hamda mineral o‘g‘itlar me’yorlarining ta’siri. Agro ilm maxsus son. 2019. B. 53-54.

Iminov A., Karimov Sh., Usmonova D. Tuproqdagi mikrobiologik jarayonlarning o‘zgarishiga dukkakli don ekinlarida azotni faol o‘zlashtiruvchi tuganak bakteriyalar va mineral o‘g‘itlar qo‘llashning ta’siri. Agro Ilm. 2020 № 2 [65]. B. 33-34.

https://www.atlasbig.com/en-us/countries-soybean-production

https://latifundist.com/rating/top-10-proizvoditelej-soi-v-mire-v-2019-godu https://latifundist.com/rating/top-10-proizvoditelej-soi-v-mire-v-2019-godu