V.V. BARTOLD ASARLARIDA SAMARQAND MADANIY VA ETNOMADANIY JARAYONLARINING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI

Abstract

Turkistonda moddiy va ma’naviy madaniyatning muvaffaqiyati uchun muhimroq bo’lgan voqealar mil. avv. II asrda yuzaga kelgan. Uzoq va Yaqin Sharq mamlakatlari oʻrtasidagi karvon yoʻli, bu munosabatlarning birinchi moddiy yodgorligi mil. avv. I asrning birinchi oʻn yilliklariga oid Oʻrta Osiyo Eron shevalaridan biridagi ish hujjatlarida va sayyoh Shtayn tomonidan Buluntsir bo’yidagi hududda topilgan, o’sha paytda u yuzgaa yaqin edi. Bu hujjatlar tili Oʻrta Osiyoda topilgan buddist, manixey va xristian diniy adabiyotining ancha keyingi (VII asrga tegishli) yodgorliklari tiliga yaqinlashtiriladi fanda bu til Turkistonning musulmongacha boʻlgan ikki adabiy tilidan biri nomi bilan “soʻgʻd tili” deb atalgan, bu til haqida XI asr musulmon olimi Beruniy soʻgʻdiylar va xorazmliklar taqvimi haqida maʼlumot beradi va soʻgʻdiy kalendarining muddatlari Oʻrta Osiyodan topilgan yodgorliklarning muddatlari bilan mos kelgan.